زایمان طبیعی (اقدامات و مراقبت ها)

زایمان طبیعی به شروع خود به خود درد زایمان و خروج جنین از کانال زایمانی گفته می شود که در حالت معمول در هفته ٤۱-٣٧ بارداری صورت می گیرد.

به زایمان هفته ٢٧-٢١ زایمان نارس گفته می شود.
به زایمان زودتر از ٣٨ هفته زایمان قبل از موعد گفته می شود.
به زایمانی که بعد از هفته ٤۱ اتفاق بیافتد زایمان پس از موعد می گویند.

مزایای زایمان طبیعی:

بیشتر تکنیک های زایمان طبیعی غیر تهاجمی هستند لذا احتمال وقوع آسیب یا اثرات جانبی برای مادر و نوزاد کمتر خواهد بود
عفونت و خونریزی در زایمان طبیعی نسبت به سزارین کمتر است
احتمال موفقیت در تغذیه نوزاد با شیر مادر بیشتر است
بهبود و راه رفتن پس از زایمان زودتر میسر خواهد شد

مشکلات زایمان طبیعی:

درد زیاد که با بی حسی اپیدورال قابل کاهش است هر چند که بهتر است تا حد امکان بی حسی صورت نپذیرد
پارگی ناحیه پرینه (بین واژن و مقعد) به صورت طبیعی یا اپیزیوتومی (ایجاد برش توسط پزشک در ناحیه پرینه جهت تسهیل خروج نوزاد)
آسییب های کف لگن از جمله افتادگی رحم و مثانه

موارد منع زایمان طبیعی:

سزارین شدن در زایمان های قبلی
ابتلا به عفونت های قابل سرایت به جنین (زگیل و تبخال تناسلی)
بارداری چند قلوئی
بریچ بودن جنین (قرار گرفتن پاهای جنین به سمت پایین و یا قرار گرفتن جنین بصورت عرضی)
مشکلات جسمانی مخل زایمان طبیعی (کوچکی و آسیب دیدگی لگن مادر و …)
بیماری یا ناهنجاری جنین
سر راهی بودن جفت
سابقه میومکتوی

مراقبت‌های بعد از زایمان طبیعی:

استفاده از مسکن و آنتی بیوتیک و مکمل های (ویتامین،آهن،کلسیم و …) تجویز شده
پیاده روی سبک و کوتاه مدت (چند دقیقه ای) بصورت متناوب در روزهای اول پس از زایمان
اجتناب از سرپا ماندن طولانی مدت در روزهای اول پس از زایمان
اجتناب از نشستن روی جراحات و بخیه های احتمالی ناحیه پرینه (بین مقعد و واژن) و در صورت تمایل استفاده از بالش طبی حلقوی برای جلوگیری از باز شدن بخیه‌ها
اجتناب از دستکاری محل زخم و مالیدن هرگونه کرم،پماد و لوسیون
استفاده از توالت فرنگی
شستشوی پس از دفع ادرار و مدفوع محل زخم با آب گرم و خشک کردن آن با حوله نرم و تمیز یا ترجیحا با سشوار
نشستن در لگن تمیز حاوی محلول آب ولرم و بتادین تا چندین روز
هوا خوردن محل زخم برای چندین بار در روز
استفاد از نوار بهداشتی بزرگ،ساده و بدون پودر و تعویض آن هر ۲ تا ۴ ساعت
عدم استفاده از تامپون
دوش گرفتن روزانه از روز بعد از زایمان (با آب ولرم و شامپو بچه یا صابون بدون لیف زدن محل زخم تا بهبود کامل)
مصرف فراوان مایعات و استفاده از میوه،غلات و مواد غذائی فیبردار (غیر نفاخ و ترجیحا پخته) جهت پیشگیری از یبوست معمول پس از زایمان
برنامه ریزی جهت معاینه و کنترل های به موقع توسط پزشک (یک هفته و ۴۰ روز پس از زایمان در شرایط نرمال)
اجتناب از ورزش تا ۶ هفته
اجتناب از رفتن به دریا،استخر و استفاده از جکوزی تا بهبودی کامل
اجتناب از نزدیکی تا ۶ هفته پس از زایمان
انجام ورزش های تقویت کف لگن (کگل)

نکات قابل توجه در رابطه با زایمان طبیعی:

امکان درد گردن،فک و ماهیچه ها به دلیل تحمل استرس و فشار فیزیکی بسیار است که به تدریج رفع خواهد شد
بعد از زایمان حدود شش هفته طول می کشد تا رحم به وضعیت اول قبل از بارداری برگردد که معمولا با انقباض های متناوب رحمی و دردهای شبیه درد قاعدگی همراه است
ورم پاها بعد از زایمان به تدریج رفع خواهد شد
ورم سینه ها بعد از زایمان با شیردهی به نوزاد تدریج رفع خواهد شد
شیردهی یا نداشتن قاعدگی تضمینی برای عدم تخمک گذاری و عدم بارداری نیست

تماس با پزشک:

برای زایمان:

بروز انقباضات در فواصل منظم و کوتاه
افزایش تدریجی شدت انقباضات
احساس در در کمر و شکم
پارگی کیسه آب
خونریزی

علائم شبیه یا متفاوت با موارد مذکور نیز گاها در محدوده زمان زایمان می شود که به عنوان دردهای کاذب زایمان شناخته می شوند.

بعد از زایمان:

تب و لرز
سردرد شدید
درد قفسه سینه
کاهش پیدا نکردن خونریزی
خروج ترشحات چرکی و بدبو از واژن
ادامه خونریزی بیش از حد قاعدگی در هفته اول و خونریزی بعد از ۴۰ روز پس از زایمان (تا ۴۰ روز طبیعیست)
ادامۀ ترشحات به رنگ قرمز روشن بعد از هفتۀ اول زایمان (تا ۱ هفته طبیعیست)
ادامه یا حاد بودن مشکلات ادراری (مشکل در دفع یا نگه داشتن ادرار) بعد از گذشت چند هفته از زایمان (تا چند هفته طبیعیست)
مشکل در دفع و نگه داشتن مدفوع
ابتلا به هموروئید (درد ناحیه مقعد و رویت خون در مدفوع) که پس از زایمان شایع می باشد
افسردگی شدید (نباید با غم بعد از زایمان که بعضا تا یک هفته پس از زایمان دیده شده و بدون مداخله نیز رفع میشود اشتباه گرفته شود)
سوزش یا درد هنگام ادرار کردن
درد،سوزش و ترشح غیر متعارف از محل بخیه ها
درد و ورم یکطرفه ساق و ران
درد و تورم و سفتی سینه ها

با تشکر و آرزوی سلامتی مدیر سایت دکتر نیلوفر فرهنگی جراح و متخصص زنان و زایمان و نازایی